Teatr ZAR

Teatr ZAR kultywując etos pracy grupowej, realizuje projekty artystyczne poprzez długoletnie poszukiwania źródłowe, którym każdorazowo towarzyszy proces kształtowania nowego języka teatralnego, opartego na muzyce z rozmaitych tradycji. Teatr ZAR jest międzynarodowym zespołem, którego skład formował się w Instytucie Grotowskiego w trakcie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa zebrała materiał muzyczny, esencją którego są wielowiekowe pieśni polifoniczne, które sięgają korzeniami początków naszej ery i stanowią prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. „Zar”, od którego grupa wzięła swą nazwę, to nazwa pieśni pogrzebowych wykonywanych przez Swanów, zamieszkujących wysokie rejony Kaukazu w północno-zachodniej Gruzji. Praca zespołu wypływa z przekonania, że teatr, wbrew greckiemuthea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany. 

ZAR przynosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, podejmując tematy wydawałoby się zarezerwowane we współczesnym świecie dla religii, działając w przekonaniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec religijnego poruszenia, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, który jako jeden z nielicznych starał się zrealizować praktycznie te idee, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotowski, zapisał w swych notatkach zdanie o tym, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół”.

Zwieńczeniem dziesięcioletnich poszukiwań grupy jest tryptyk Ewangelie dzieciństwa. Spektakl miał swoją premierę w Barbican Centre w Londynie w 2009 roku, następnie był prezentowany w Los Angeles, we Wrocławiu, Florencji, w San Francisco, Chicago, Sibiu w Rumunii oraz w Legnicy, Szczecinie i Bydgoszczy. Poszczególne części tryptyku były pokazywane między innymi w Atenach, Edynburgu, Madrycie, Belgradzie, Paryżu, Kairze, Seulu, Nowym Delhi, Bostonie. W październiku 2010 roku tryptyk uhonorowany został Wrocławską Nagrodą Teatralną. Druga część dzieła,Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie, prezentowana podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w sierpniu 2012 zdobyła prestiżowe nagrody Total Theatre w kategorii Physical/Visual Theatre oraz Herald Angel Award.

Obecnie Teatr ZAR pracuje nad nowym projektem „Armine, Sister”, dedykowanym kulturze ormiańskiej i realizowanym poprzez wyprawy i studia nad ormiańską historią i tradycją.

Strona internetowa Teatru ZAR: www.teatrzar.art.pl